แนะนำ "วัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว" วัดแห่งตำนาน "แมงสี่หูห้าตา"

ในการแข่งขันกีฬาแห่งชาติครั้งที่ 46 นั้น จังหวัดเชียงรายได้เป็นเจ้าภาพโดยใช้ชื่อว่า "เจียงฮายเกมส์" โดยใช้ตัวนำโชคของการแข่งขันในครั้งนี้เป็น "แมงสี่หูห้าตา" เดิมทีนั้น แมงสี่หูห้าตา เป็นสัตว์ในตำนานของวัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว จังหวัดเชียงราย ในบทความนี้ ผมจึงพาผู้อ่านทุกคนทุกท่าน มาทำความรู้จักกับวัดนี้กันครับ

พระธาตุดอยเขาควายแก้ว

วัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว หรือเรียกสั้นๆ ว่า วัดดอยเขาควาย ตั้งอยู่ตรงชุมชนดอยเขาควาย ตำบลรอบเวียง อำเภอเมืองจังหวัดเชียงราย ที่ตั้งของวัดนั้นอยู่ไม่ไกลจากตัวเมืองนัก อยู่บนดอยลูกหนึ่งทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของตัวเมือง

วัดนี้ เป็นวัดที่ขึ้นชื่อในเรื่องของตำนาน "แมงสี่หูห้าตา" ที่เป็นสัตว์ในตำนานที่กินถ่านไฟร้อนและถ่ายออกมาเป็นทองคำ เป็นเรื่องเล่าสืบต่อมากว่าพันปี

การเดินทางนั้น จากตัวเมือง ให้เดินทางไปตามถนน เด่นห้า-ดงมะดะ หลังจากผ่านสุสานคริสต์หนองเหียงไปกว่า 1 กิโลเมตร ให้เลี้ยวเข้าถนนหนองปึ๋งซอย 3 ไป 200 เมตร จะพบหนองปึ๋งอยู่ด้านขวาของถนน และให้เดินทางตรงไปเรื่อย จนถึงสามแยกสิ้นที่บรรจบกับถนนดอยเขาควาย ให้เลี้ยวขวาไป และจะพบประตูทางขึ้นวัด

หรืออีกทางหนึ่ง ด้วยการเดินทางมาตรงถนนสันโค้งหลวงบริเวณด้านหลังของโรงเรียนบ้านสันโค้งฯ ผ่านวัดเชียงยืนแล้วให้เดินตรงเข้าถนนกองช้างไปเรื่อยๆ จนถึงเชิงดอย 4 แยกดอยเขาควาย ให้เลี้ยวขวาเข้าถนนดอยเขาควาย ตรงที่มี
รูปปั้นควายอยู่ตรงนั้น เดินทางตรงไปเรื่อยๆ จนเข้าประตูขึ้นทางวัด

ทางขึ้นวัด

ทางขึ้นของวัดนั้น เป็นทางลาดชันที่จะต้องขับรถขึ้น-ลงด้วยความระมัดระวัง เมื่อขับขึ้นมาถึงยอดดอย ก็จะพบพระธาตุ ซึ่งจะมีจุดจอดรถตรงลานหน้าวิหารใหม่ หรือบริเวณด้านซ้ายของพระธาตุ

ประวัติของวัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว

ประวัติของวัดนี้ มีเรื่องเล่าที่เป็นตำนานที่บันทึกไว้ในใบลานสืบต่อมาพันกว่าปี ก่อนถึงยุคที่พญามังราย (พ่อขุนเม็งราย) จะมาสร้างเมืองเชียงรายเสียอีก เริ่มต้นมาจาก ควายเผือกแก้วเขาแสง ซึ่งเป็นควายจ่าฝูงตัวหนึ่งที่ออกหากินแถวหนองน้ำใกล้ตีนดอย (หนองปึ๋ง) ซึ่งชาวบ้านได้พบเห็นและเล่าสืบต่อกันมา

เมื่อเวลาผ่านไป หลังจากควายตัวนั้นได้สิ้นอายุขัย มีชาวบ้านคนหนึ่งไปขุดค้นพบซากกระดูกบนยอดดอยลูกนั้น และนำเขาของควายตัวนั้นมาเก็บรักษาไว้ จึงมีการตั้งชื่อดอยลูกนั้นว่า "ดอยเขาควาย"

ภาพวาดแมงสี่หูห้าตา เมื่อปี พ.ศ.2528
วาดโดย พระครูบาสนอง สุมะโน เจ้าอาวาสวัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว

เมื่อมาถึงยุคของนครพันธุมติ ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นของตำนานแมงสี่หูห้าตา ที่มีเรื่องเล่าว่า อ้ายทุกคตะ ยาจกคนหนึ่งที่เลี้ยงวัวควายของผู้ใหญ่บ้าน หลังจากทำตามคำสั่งเสียของพ่อ ด้วยการเอาหัวกระโหลกของพ่อไปฝังและทำบ่วงแร้วดักสัตว์ ก็พบว่ามีแมงสี่หูห้าตามาติดบ่วงแร้ว เขาจึงนำมันมาเลี้ยง ปรากฎว่าแมงสี่หูหาตาชอบกินถ่ายไฟแดงและถ่ายมูลออกมาเป็นทองคำ และได้จ้างช่างมาทำรางรินน้ำทองคำไปถึงพระราชวัง ได้อภิเษกสมรสกับพระนางสีมา

หลายปีผ่านไป พระเจ้าพันธุมติราชได้สะราชสมบัติ แต่งตั้งให้อ้ายทุกคตะ เป็น "พระยาธรรมิกะราช" สืบพระราชสมบัติต่อไป ในสมัยนั้น มีพระสงฆ์เข้ามาเผยแพร่พระพุทธศาสนา โดยนำเอาพระบรมสารีริกธาตุนิ้วก้อยข้างซ้ายของพระพุทธเจ้ามาถวาย ประกอบกับมีชาวบ้านเอาเขาควายแก้วมาถวายอีกด้วย

พระยาธรรมิกะราชเกิดความเลื่อมใสในพระพุทธศาสนา จึงโปรดให้สร้างวัดบนดอยลูกดังกล่าว ที่พระองค์เคยมาพบแมงสี่หูห้าตามาติดบ่วงแร้วที่นั่น และเป็นที่ๆ ชาวบ้านไปพบเขาควายแก้วอีกด้วย โดยพระองค์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุและเขาควายแก้วบรรจุลงในองค์เจดีย์พระธาตุไว้เป็นวัดคู่บ้านคู่เมืองในสมัยนั้น

และวัดนี้ ก็มีการบูรณะซ่อมแซมหลายยุคหลายสมัย จนมาเป็น "วัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว" ของจังหวัดเชียงรายในปัจจุบัน

จุดเด่นๆ ของบริเวณวัด

พญาควายเขาแก้ว

ตัวพระธาตุของวัด (รูปขวาบนสุดของบทความ) เป็นพระธาตุที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุนิ้วก้อยขางซ้ายของพระพุทธเจ้า และเขาของพญาควายเขาแก้วไว้ในนั้นมากว่าพันปี

ด้านหน้าทางขวาของพระธาตุ มีรูปปั้นควายเผือกเขาแก้วคู่กับแมงสี่หูห้าตา ซึ่งเป็นสัตว์ในตำนานที่เกี่ยวข้องกับประวัติของวัด บริเวณด้านหน้าของตัวแมงสี่หูห้าตา มีเตาถ่านวางอยู่เป็นจำนวนมาก ซึ่งชาวบ้านมักจะนำถ่านไฟมาจุดเพื่อเผาถวายไปให้แมงสี่หูห้าตาเพื่อความเป็นศิริมงคลและความร่ำรวยด้วยนั่นเอง

รูปปั้นแมงสี่หูหาตาที่มีกองถ่านไฟร้อนวางเรียงไว้เป็นจำนวนมาก

แท่นนวกานุสรณ์ เป็นทางลงที่ไปดูถ้ำแมงสี่หูห้าตา

ด้านซ้ายของพระธาตุ เราจะมองลงไปเห็นแท่น "นวกานุสรณ์" ป้ายบอกทางลงไปดูถ้ำแมงสี่หูห้าตาข้างถนนทางขึ้น ซึ่งเราสามารถเดินลงไปดูถ้ำที่เชื่อกันว่าเป็นที่อยู่ของแมงสี่หูห้าตาได้

พระครูบาสนอง สุมะโน
เจ้าอาวาสวัดพระธาตุวัดดอยเขาควายแก้ว
พร้อมรูปวาดแมงสี่หูห้าตา

ด้านขวาของพระธาตุ เป็นกุฏิหลวง ที่เราสามารถเข้าไปกราบไหว้นมัสการ พระครูบาสนอง สุมะโน เจ้าอาวาสวัดพระธาตุดอยเขาควายแก้ว พระผู้ที่บอกเล่าเรื่องราวประวัติของแมงสี่หูห้าตาที่ยืนยันได้จากใบลาน

ท่านได้เล่าให้ฟังว่า ท่านเคยฝันเห็นแมงสี่หูห้าตา ท่านจึงวาดลักษณะแมงสี่หูห้าตาตามที่เห็นในฝันออกมาเป็นรูปวาดใน ปี พ.ศ.2528 และมีการปั้นรูปปั้นแรกเคียงพญาควายเผือกเขาแก้ว ในปัจจุบัน มีรูปปั้นแมงสี่หูห้าตาหลายแบบ รวมไปถึงจะมีการสร้างรูปปั้นขนาดใหญ่เมื่อสร้างวิหารเสร็จอีกด้วย

และเซียนพระเครื่องไม่ควรพลาด เพราะที่นี่ มีรูปวัตถุมงคงแมงสี่หูห้าตามีให้เช่านำกลับไปถวายเพื่อความเป็นสิริมงคลเสริมฐานะให้ร่ำรวย และมีหนังสือแจกฟรีเกี่ยวกับประวัติแมงสี่หูห้าตาและคำถวายบูชาอีกด้วย

รูปวัตถุมงคลแมงสี่หูห้าตา

ลานชมวิว

เมื่อเราลงไปด้านล่างของพระธาตุ เป็นลานว่างซึ่งเป็นจุดชมวิวที่สำคัญแห่งหนึ่งที่สามารถมองตัวเมืองเชียงรายได้ทั้งหมด และยังสามารถมองเห็นเจ้าแม่กวนอิมองค์ใหญ่ของวัดห้วยปลากั้งได้อีกด้วย

จากตำนานพันปี สู่มาสคอตเจียงฮายเกมส์ (ภาพวาดโดยคุณ poypoy)

แน่นอนว่าแมงสี่หูห้าตานั้น ถือเป็นไฮไลต์สำคัญของการมาวัดดอยเขาควายแห่งนี้ ถ้าไม่ได้มาไหว้แมงสี่หูห้าตา ก็แสดงว่ายังมาไม่ถึงวัดดอยเขาควายนั่นเอง... ทั้งหมดนี้ ผมจึงอยากจะแนะนำให้ชาวเชียงราย นักท่องเที่ยว และนักกีฬา มาแวะเที่ยวดูวัดพระธาตุดอยเขาควายแก้วแห่งนี้ นอกจากจะได้ชมวิวสวยๆ แล้ว ยังได้มาใกล้ชิดกับถิ่นกำเนิดของตำนานของแมงสี่หูห้าตาอีกด้วย